Việc ông Tập Cận Bình đòi hỏi đảng viên trung thành với trung ương đảng sẽ được thử thách ở kỳ họp Quốc hội nhân dân TQ, sẽ khai mạc ngày 5.3 và kéo dài hai tuần tại Bắc Kinh.
Khoảng 3.000 đại biểu sẽ thảo luận về chủ trương kinh tế trong 5 năm tới của ông Tập. Kỳ họp này diễn ra vào lúc kinh tế TQ suy thoái, thị trưởng bất ổn khiến các nhà đầu tư lo lắng về cách điều hành của nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới.
Theo WSJ, kỳ họp quốc hội hàng năm của TQ chủ yếu là hình thức, dù sau các cánh cửa đóng kín có thể sân khấu của những cuộc tranh luận chính sách ầm ĩ và tranh giành quyền lực.
Năm 2012, từng diễn ra đấu đá trong nội bộ CPC, khi Thủ tướng TQ lúc đó là ông Ôn Gia Bảo công khai chỉ trích Bí thư thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai - người được xem là có thể vươn đến chức vụ cao nhất - và từ đó Bạc bị “ngã ngựa”, bị kết án tù chung thân vì tội tham nhũng, lạm quyền.
3 năm qua, ông Tập đang tổ chức chiến dịch chống tham nhũng “đả hổ đập ruồi”, vốn đã khiến 750.000 đảng viên bị kỷ luật.
Nay, ông Tập có yêu cầu khác: củng cố sự trung thành tuyệt đối để bảo vệ “tinh thần đoàn kết ở trung ương đảng”.
Vài tháng gần đây, một số đảng viên đã bị kỷ luật vì “bất đồng ý kiến” (còn gọi là đi sai đường lối của đảng) khi ông Tập kêu gọi đảng viên, nhà báo và các học giả thể hiện sự trung thành với trung ương đảng.
Cuối tháng 2, theo chỉ đạo của ông Tập, CPC yêu cầu 88 triệu đảng viên bồi dưỡng chính trị: họ được yêu cầu học tập cẩm nang hướng dẫn phong cách làm việc của đảng viên (do Mao Trạch Đông soạn năm 1949).
Chỉ đạo bồi dưỡng chính trị này cho thấy mục tiêu của ông Tập trong 4 năm lãnh đạo TQ là bảo đảm sự trung thành với đảng, vốn có các đảng viên hoang mang vì chiến dịch chống tham nhũng, cùng nền kinh tế TQ lao dốc.
Tín hiệu sớm về việc ông Tập trừng trị thẳng tay sự bất mãn trong đảng, là hồi tháng 10.2015, CPC thông qua quy định mới, cấm “bàn tán không chính đáng” về các chính sách quốc gia.
Chỉ vài tuần sau, tổng biên tập của một tờ báo nhà nước ở vùng Tân Cương đầy bất ổn đã bị đuổi việc, vì “đưa thông tin trái với các chủ trương chính thức về khủng bố và cực đoan tôn giáo”.
Sau đó, đến lượt một phó bí thư thành ủy Bắc Kinh bị cách chức, vì vi phạm quy định “bàn luận không chính đáng về chính sách của trung ương đảng”.
Đến tháng 2.2016, một lãnh đạo tỉnh Tứ Xuyên bị bay chức, vì “bất trung” và không trung thực với đảng. Ông này là đảng viên cấp cao đầu tiên bị mất chức mà không bị buộc tội tham nhũng trong những năm gần đây.
Xem ra ông Tập phản ứng với sự bất an về kinh tế khiến làm suy yếu niềm tin vào chính quyền của ông, bằng cách phát tín hiệu “không khoan nhượng” đối với các đảng viên chống đối các chỉ đạo của Bắc Kinh.
Vì thế, Ủy ban kiểm tra-kỷ luật trung ương (CCDI) được tăng mạnh quyền lực. Carl Minzner, giáo sư luật ở đại học Fordham và nghiên cứu về hệ thống tư pháp TQ, nói: “Đang có một nỗ lực ngày càng lớn, để sử dụng CCDI làm công cụ thiết lập tầm kiểm soát quy mô hơn”.
Ông Tập không phải là lãnh đạo TQ đầu tiên vận dụng công cụ này. Từ lâu CPC đã cấm sự phản đối 4 nguyên tắc chính của đảng: bảo vệ xã hội chủ nghĩa, quyền lãnh đạo của đảng, dân chủ và học tập các tư tưởng của Mao và Karl Marx, Lenin.
Vài chục năm gân đây, CPC dùng tham nhũng (thay vì các vi phạm chính trị) làm cớ để trừng trị các đảng viên cấp cao, theo Lĩnh Lệ, nữ giáo sư thỉnh giảng về lịch sử tư pháp TQ ở đại học Vienna.
Bà nói: cách dùng cớ này cho phép lãnh đạo TQ tiến hành các cuộc đấu tranh chính trị mà không làm lộ sự bất đồng trong nội bộ đảng.
Nhưng dưới thời ông Tập, sự kín đáo ấy dần không còn. CCDI nói quy định mới “cấm bàn luận không chính đáng” là nhắm vào các đảng viện “trốn” họp nội bộ, đồng thời chỉ trích các chính sách của đảng.
CCDI cũng nói họ phát hiện nhiều vụ “đi sai đường lối của đảng” trong chiến dịch bài trừ tham nhũng.
La Đông Xuyên, một cán bộ CCDI cấp cao cho các nhà báo biết ở cuộc họp báo ngày 15.1.2016: “Chúng tôi phát hiện những tổn thất nghiêm trọng vì sự vi phạm kỷ luật chính trị. Các tổn thất này lớn hơn cả những hậu quả do tham nhũng gây ra”.
Quy định mới này là “công cụ gần đây nhất để kềm cương sự thách đố, chống đối trong nước”, theo Phó Hoa Lệnh, giáo sư luật ở đại học Hồng Kông. Ông nói thêm “Nhưng cách xuống tay mạnh để dập tắt sự chỉ trích này cũng có thể gây ra hậu quả không mong đợi”.
Hiện nhân viên CCDI đã tăng cường giám sát việc tuân thủ “kỷ luật chính trị” ở các đại học, kiểm tra các giáo sư “có những phát biểu không chính đáng trong lớp, giảng đường”.
Đã có những ý kiến phản đối sự cứng rắn này. Gần đây trong một bài viết blog, một biên tập viên hàng đầu của Hoàn cầu thời báo (thuộc CPC) kêu gọi chính quyền TQ khoan dung với những ý kiến bất đồng.
Nhưng CCDI phủ nhận chuyện kiểm duyệt những ý kiến bất đồng. Tiếu Bồi, một cán bộ cấp cao phụ trách giám sát kỷ luật trong toàn bộ chính quyền TQ, nói hôm 15.1: đảng hoan nghênh các lời phê bình mang tính xây dựng. Nhưng ông cũng nói thêm: “Cơ bản là tất cả các đảng viên phải trung thành với trung ương đảng, phải bảo vệ tinh thần đoàn kết trong đảng”.
Bảo Vĩnh (theo Wall Street Journal)
Out Of Topic Show Konversi KodeHide Konversi Kode Show EmoticonHide Emoticon